Ντμίτρι Χμελνίτσκι
Μια αστεία πολιτική ίντριγκα διαδραματίζεται αυτή την περίοδο στην Κύπρο. Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα διεξαχθούν τον Ιούνιο του 2024. Ο Ντμίτρι Απράξιν, καθηγητής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και πρόεδρος του Συντονιστικού Συμβουλίου Ρώσων Συμπατριωτών στην Κύπρο, διεκδικεί τη θέση ενός από τους έξι βουλευτές από την Κύπρο. Για να εκτιμήσουμε το παράλογο αυτής της ιδέας, αξίζει να ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στο υπόβαθρό της.
Στη Ρωσία υπάρχει ένα ειδικό κυβερνητικό τμήμα που ασχολείται με πράκτορες πληροφοριών και προπαγάνδα μεταξύ δεκάδων εκατομμυρίων Σοβιετικών και Ρώσων μεταναστών. Ονομάζεται Rossotrudnichestvo και έχει 85 ξένες αποστολές. Υπάρχουν 72 «Ρωσικά κέντρα επιστήμης και πολιτισμού», οι λεγόμενοι «Ρωσικοί οίκοι», που λειτουργούν σε 62 χώρες. Το μεγαλύτερο μέρος της ρωσικής προπαγανδιστικής δραστηριότητας στο εξωτερικό συγκεντρώνεται γύρω από τους «Ρωσικούς οίκους».
Η Rossotrudnichestvo ελέγχει έναν τεράστιο αριθμό ρωσικών πρακτόρων επιρροής που λειτουργούν υπό το πρόσχημα ανεξάρτητων μη κυβερνητικών, πολιτιστικών, επιστημονικών και πολιτικών οργανώσεων. Τα διαχειρίζεται, δημιουργεί νέα και τα χρηματοδοτεί μέσω ειδικών ταμείων. Αυτοί, φυσικά, δεν είναι μη κυβερνητικόι οργανισμοί, αλλά απομιμήσεις τους, που αποτελούνται από μαριονέτες της Μόσχας και δεν έχουν καμία ελεύθερη βούληση ή γνώμη.
Το Συντονιστικό Συμβούλιο Ρώσων Συμπατριωτών (ΣΣΡΣ) είναι το πιο εκτεταμένο δίκτυο πρακτόρων στο ίδος του, που καλύπτει σχεδόν ολόκληρο τον κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, όλες οι χώρες όπου υπάρχουν τουλάχιστον μικρές ρωσικές κοινότητες μεταναστών.
Στην Κύπρο, το παράρτημα ΣΣΡΣ υπάρχει από το 2008 και από το 2022 διευθύνεται από τον Ντμίτρι Απράξιν, έναν προγραμματιστή που ζει στην Κύπρο από το 1994.
Ένα από τα κύρια καθήκοντα των Ρώσων πρακτόρων είναι να διεισδύσουν σε κυβερνητικούς κύκλους και κοινοβούλια των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό τους ανοίγει τεράστιες ευκαιρίες να επηρεάσουν την πολιτική της ΕΕ, να αποκτήσουν εμπιστευτικές πληροφορίες, να αποσταθεροποιήσουν την πολιτική κατάσταση, να υπονομεύσουν αποφάσεις που στρέφονται κατά της Ρωσίας και να στρατολογήσουν νέους πράκτορες.
Το πρόβλημα είναι ότι ένας υποψήφιος για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να είναι δημόσιο πρόσωπο στη χώρα του ή να εκπροσωπεί κάποιο κόμμα με το δικό του εκλογικό σώμα. Υπάρχουν αρκετές δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι μετανάστες με κυπριακή υπηκοότητα στην Κύπρο, αλλά δεν έχουν δικό τους κόμμα. Μια πρόσφατη προσπάθεια δημιουργίας ενός τέτοιου ρωσικού κόμματος, του Εγώ ο Πολίτης (ΕΟΠ), κατέληξε σε αποτυχία και διάλυση του κόμματος το 2022.
Τώρα αυτοί οι τύποι έχουν πάει στον άλλο δρόμο.
Το 2018, ένα νέο κόμμα, το Κίνημα Ενωμένων Κυπρίων Κυνηγών, εγγράφηκε στην Κύπρο, εκπροσωπώντας πραγματικά τους Κύπριους κυνηγούς. Σύντομα το όνομά του έγινε διπλό «Ενεργοί Πολίτες — Κίνημα Ενωμένων Κυπρίων Κυνηγών». Από το 2023, το κόμμα άρχισε να επικοινωνεί πολύ στενά με το Συντονιστικό Συμβούλιο Ρώσων συμπατριωτών. Τον Ιούνιο του 2023, ο πρόεδρος του κόμματος Νικόλαος Προδρόμου συναντήθηκε πανηγυρικά με την επικεφαλής του «Ρωσικού Οίκου» στην Κύπρο, Alina Radchenko. Τα υψηλόβαθμα μέλη συζήτησαν διάφορες μορφές κοινών δραστηριοτήτων, ιδίως τη συμμετοχή τον Ιούλιο του 2023 σε μια γενική διαδήλωση κατά της εισαγωγής της σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία της Κύπρου.
Και ήδη τον Ιανουάριο του 2024, ο Απράξιν έγινε το νούμερο ένα στη λίστα υποψηφίων για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από το «Ενεργοί Πολίτες — Κίνημα Ενωμένων Κυπρίων Κυνηγών». Μπορεί κανείς μόνο να μαντέψει τι μπόνους έλαβε το «Κίνημα Ενωμένων Κυπρίων Κυνηγών» από αυτή τη συμμαχία. Η δωροδοκία οποιωνδήποτε περιθωριακών κομμάτων, αριστερών, δεξιών, ριζοσπαστικών κ.λπ., είναι μια τυπική μέθοδος δράσης των Ρώσων πρακτόρων σε όλο τον κόσμο.
Είναι αξιοπερίεργο ότι στο προεκλογικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στη σελίδα του ΣΣΡΣ Κύπρου στο Facebook, ο Απράξιν δεν αναφέρει καν από ποιο κόμμα είναι υποψήφιος. Προφανώς, οι χειριστές του αποφάσισαν ότι αυτό θα μείωνε τη σοβαρότητα του συμβάντος. Όμως, το άρθρο περιγράφει περισσότερο από ξεκάθαρα τους στόχους που σκοπεύει να επιτύχει ο Απράξιν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο — την άρση των κυρώσεων της ΕΕ από τη Ρωσία. Ο πόλεμος της Ουκρανίας (ο λόγος των κυρώσεων) δεν αναφέρεται καθόλου, και το όλο επιχείρημα είναι κάτι παραπάνω από αστείο — η Ευρώπη και η Αμερική βρίσκονται σε οικονομική κρίση και ως εκ τούτου προσπαθούν να επιβιώσουν εις βάρος των κεφαλαίων που έχουν κλαπεί από τη Ρωσία (δηλ., παγώσει λόγω κυρώσεων).
Εδώ είναι μερικά από τα πιο εκφραστικά αποσπάσματα:
«…χωρίς ρωσικούς πόρους, η οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης γίνεται μη ανταγωνιστική και σταδιακά υποβαθμίζεται».
«Οι κυρώσεις έχουν καταστροφική επίδραση στη Δύση σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι στην Ανατολή! Τι συμβαίνει; Τι σκέφτονται εκεί! Είναι όλοι ηλίθιοι; Γιατί δεν άρουν τις ανεφάρμοστες κυρώσεις για να είναι όλα όπως πριν;».
«…η αμερικανική real economy πέφτει»
«…Η αμερικανική οικονομία χρειάζεται χρήματα, πολλά χρήματα, αλλά δεν είναι πλέον δυνατό να τα τυπώσει. Τίθεται το ερώτημα: «τι να κάνουμε;» Η απάντηση σε αυτό είναι απλή, όπως κάθε τι έξυπνο — «να τα πάρουμε».
Και το τελικό συμπέρασμα, εκπληκτικά ειλικρινές:
«…οι νομοθετικές πράξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση συζητούνται και εγκρίνονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ως εκ τούτου, είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχουν μέλη που αντικειμενικά κατανοούν την ουσία των διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα, θα μπορούν να ενεργούν αποτελεσματικά για την προστασία των συμφερόντων των πολιτών της ΕΕ και να κάνουν τη σωστή επιλογή σχετικά με τη «σωστή» πλευρά της ιστορίας».
Αυτό σημαίνει ότι ο Απράξιν, που βρίσκεται στη σωστή πλευρά της ιστορίας, για λογαριασμό της Κύπρου, θα αγωνιστεί για την άρση των ευρωπαϊκών κυρώσεων από τη Ρωσία και, ως εκ τούτου, για την άνθηση της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Το κείμενο είναι εκπληκτικά αφελές, εντελώς απατηλό και δεν είναι σαφές σε ποιον απευθύνεται. Ωστόσο, οι πιθανότητες του Απράξιν να κερδίσει τις εκλογές, αν και ελάχιστες, αλλά υπάρχουν. Το Κίνημα Ενωμένων Κυπρίων Κυνηγών είναι περιθωριακό, δεν εκπροσωπείται στο κοινοβούλιο, με μόνο δεκάδες χιλιάδες υποστηρικτές έχει. Αλλά αν προστεθούν στο εκλογικό της σώμα οι ψήφοι των Ρώσων υποστηρικτών του Πούτιν με κυπριακή υπηκοότητα που ζουν στην Κύπρο, ο υπολογισμός της Μόσχας μπορεί να λειτουργήσει.