Το Cyprus Daily News πήρε συνέντευξη από την Προσωρινά Επιτεραμμένη της Ουκρανίας στην Κυπριακή Δημοκρατία Nataliya Sirenko.
— Τι σημαίνει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος για την ουκρανική ιστορία;
— Η Ουκρανία συμμετείχε ενεργά στον αντιφασιστικό συνασπισμό και είναι ένα από τα κράτη που υπέφεραν περισσότερο κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Δύο φορές η γραμμή του μετώπου πέρασε από το έδαφος της Ουκρανίας – όταν ο Κόκκινος Στρατός υποχώρησε το 1941 και κατά τη διάρκεια της επίθεσης το 1943-1944. Αυτό εξηγεί τον άνευ προηγουμένου αριθμό θυμάτων και καταστροφών: έως και 8 εκατομμύρια Ουκρανοί σκοτώθηκαν, 714 πόλεις και 28.000 χωριά καταστράφηκαν πλήρως ή μερικώς.
Αυτός ο πόλεμος σκότωσε εκατομμυρία ανθρώπους και απέδειξε πόσο εύθραυστες είναι οι έννοιες της ανεξαρτησίας των χωρών, της ειρήνης και της ηρεμίας.
— Η Ημέρα της Νίκης στα σοβιετικά χρόνια χρησιμοποιόταν πάντα ως στοιχείο προπαγάνδας …
— Μάλιστα, το ρωσικό κομμουνιστικό καθεστώς μετέτρεψε την 9η Μαΐου σε μια σημαντική ημερομηνία.
Ταυτόχρονα, ήταν κρυμμένη η αλήθεια για τα φρικτά εγκλήματά του – μαζικές καταπιέσεις, εκτελέσεις αντιφρονούντων, πατριωτών που επιθύμησαν την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.
Η σοβιετική και μετά η ρωσική ερμηνεία της ιστορίας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είναι εμποτισμένη με παραποίηση και από την αρχή χρησίμευσε ως όργανο για πολιτικούς και ιδεολογικούς χειρισμούς.
— Μπορείτε να διευκρινίσετε ποιοί απ’ αυτούς;
— Ένας από τους πιο αναίσχυντους χειρισμούς είναι η υποτίμηση του πραγματικού αριθμού των θυμάτων προκειμένου να αποκρύψει την ανικανότητα του Στάλιν και την εγκληματική του παραμέληση των ζωών στρατιωτών και άμαχου πληθυσμού. Το 1945 ο Στάλιν είπε για 5,3 εκατομμύρια νεκρούς, το 1946 ήδη 7 εκατομμύρια, ο Χρουστσόφ ανάφερε τον αριθμό 20, τον Γκορμπατσόφ 27, ενώ το 2017 η Κρατική Δούμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας ανέφερε περίπου 42 εκατομμύρια.
Ένας άλλος σημαντικός χειρισμός της ιστορικής μνήμης ήταν η απόκρυψη του γεγονότος, ότι η Σοβιετική Ένωση εισήλθε στον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο τον Σεπτέμβριο του 1939 ως σύμμαχος της ναζιστικής Γερμανίας και εντάχθηκε στον αντιφασιστικό συνασπισμό μόνο στις 22 Ιουνίου 1941, όταν η Γερμανία επιτέθηκε στην ΕΣΣΔ.
Μετατρέποντας ενεργά την ιστορία του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου, η Ρωσία προσπαθεί να ιδιοποιηθεί τις βασικές αξίες της νίκης έναντι του φασισμού. Υποτιμάται ο ρόλος των δυτικών συμμάχων, ακόμη αναιδέστερα αγνοείται ο ρόλος των άλλων λαών της ΕΣΣΔ, ιδίως του ουκρανικού, η συμβολή του οποίου αποδίδεται άνευ όρων στη Ρωσία. Για παράδειγμα, τον Απρίλιο του 2020 ο Πούτιν εξ ονόματος της Ρωσίας ενέργησε ως κληρονόμος της δόξας της συνάντησης στον Έλβα, αν και το 1945 οι Αμερικανοί συναντήθηκαν στον Έλβα με τους μαχητές του Πρώτου Ουκρανικού Μετώπου, από τους οποίους 60 έως 80% ήταν Ουκρανοί.
Η ιδέα του εορτασμού της επετείου της νίκης έναντι του φασισμού ήταν πάντα διαφορετική στη δημοκρατική Ευρώπη και στην ολοκληρωτική ΕΣΣΔ. Η Ρωσία του Πούτιν μετέτρεψε τον μύθο της για τη νίκη σε «λύσσα της νίκης» και τη χρησιμοποιεί ως εργαλείο για την «πλύση εγκεφάλου» στους πολίτες της και τη δικαιολογία της ένοπλης επίθεσης εναντίον της Ουκρανίας. Δεν είναι τυχαίο που στην Ουκρανία και την Ευρώπη το σύνθημα για τον τερματισμό του πολέμου είναι «Ποτέ ξανά», ενώ στη Ρωσία – «Αν χρειαστεί – θα το επαναλάβουμε».
— Πώς γιορτάζει η Ουκρανία την Ημέρα Μνήμης και Συμφιλίωσης;
— Μετά την Επανάσταση της Αξιοπρέπειας στην Ουκρανία το 2013 και την έναρξη της ρωσικής επιθετικότητας το 2014, η Ουκρανία δέχθηκε την ευρωπαϊκή έννοια του εορτασμού της νίκης έναντι του φασισμού. Αυτό ήταν ένα σημαντικό βήμα στον τελικό «διαχωρισμό» της Ουκρανίας από την ολοκληρωτική κληρονομιά της ΕΣΣΔ υπέρ της Ευρώπης.
Στις 8-9 Μαΐου, η Ουκρανία, μαζί με ολόκληρο τον κόσμο, γιορτάζει την Ημέρα Μνήμης και Συμφιλίωσης εις μνήμην των θυμάτων του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου.
Την 8η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης και Συμφιλίωσης. Η 9η Μαΐου το 2016 πήρε ονομασία η Ημέρα της Νίκης κατά του Ναζισμού στον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο. Έτσι ο σοβιετικά και ρωσικά στρατιωτικά συμφραζόμενα αντικαταστάθηκαν από ευρωπαϊκά, ανθρωπιστικά.
Η Ουκρανία παραμένει πιστή στις παραδόσεις και τις αρχές του αντιφασισμού και η επιλογή της για μια δημοκρατική και ευρωπαϊκή αναπτυξιακή πορεία υποστηρίζει αυτήν την ιδέα.
-Σήμερα, η Ουκρανία αναγκάζεται να υπερασπίζει την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα. Ποιες είναι οι απώλειές της σήμερα;
— Κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου οι Ουκρανοί πολέμησαν για να σταματήσουν τον ναζιστικό στρατό από τη δύση. Σήμερα η Ουκρανία αγωνίζεται για να σταματήσει τη ρωσική επιθετικότητα από τα ανατολικά. Και πάλι οι απώλειες του ουκρανικού λαού είναι πολύ μεγάλες. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ περισσότεροι από 14.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν, το ένα τέταρτο είναι άμαχοι, καθώς και 30.000 τραυματίες. Περισσότεροι από 1,4 εκατομμύρια Ουκρανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να γίνουν εσωτερικά εκτοπισμένοι. Η Ουκρανία αντιμετωπίζει μία από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές κρίσεις τα τελευταία 10 χρόνια. Περίπου 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να εξαρτώνται από την ανθρωπιστική βοήθεια. Σήμερα η Ουκρανία προστατεύει όχι μόνο την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα, αλλά και όλη τη δημοκρατική Ευρώπη και τις πολιτιστικές της αξίες.
Η επιθετικότητα δεν σταματούσε ποτέ. Αυτό αποτελεί απειλή για τη σταθερότητα και ασφάλεια της Ουκρανίας, καθώς και στην περιοχή γενικά. Η Ρωσία χτίζει συνεχώς ισχυρές στρατιωτικές βάσεις στο κατεχόμενο Donbass και στην Κριμαία, έτοιμες να υπονομεύσει την ειρήνη ανά πάσα στιγμή, κάτι που θα οδηγήσει σε μεγάλη ευρωπαϊκή κρίση.
Ο σχεδιασμένος από το Κρεμλίνο μεγαλοπρεπής εορτασμός της 75ης επετείου της νίκης κατά της ναζιστικής Γερμανίας και η προσπάθειά του να προσελκύσει όσο το δυνατόν περισσότερους ηγέτες ξένων κρατών για να συμμετάσχουν στην παρέλαση νίκης στη Μόσχα (λόγω της πανδημίας αναβλήθηκε ως τις 3 Σεπτεμβρίου 2020) είναι επίσης πολιτική χειραγώγηση. Η συμμετοχή ξένων αντιπροσώπων στην «Παρέλαση Νίκης» το 2020 θεωρείται από το Κρεμλίνο ως δοκιμασία της ετοιμότητας της Δύσης να δεχτεί την κατοχή της Κριμαίας και του Donbass, δηλαδή να επιστρέψει στις σχέσεις του 2014 («business as usual), ακυρώνοντας τις κυρώσεις.
Λαμβάνοντας υπόψη το ρόλο της Ουκρανίας στην απελευθέρωση της Ευρώπης από το ναζιστικό καθεστώς, σήμερα το κράτος μας υποστηρίζει την ενίσχυση της ασφάλειας στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Η καταπολέμηση ενός τέτοιου επιτιθέμενου δεν είναι εύκολη, οπότε πρέπει να είμαστε ενωμένοι όπως ήμασταν πριν από 75 χρόνια.